กรรมวิธีผลิต “DNA sensor” ชุดตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิหนอนหัวใจสุนัข และเชื้อ Rickettsia ในสุนัขและแมว  ที่ใช้งานง่าย ทราบผลภายใน 1 ชั่วโมง

       “พยาธิหนอนหัวใจสุนัข”  เป็นโรคที่พบได้บ่อยในสุนัขและแมว โดยมียุงเป็นพาหะ การติดเชื้อเกิดขึ้นได้เนื่องจากยุงกินเลือดสุนัขที่มีตัวอ่อนของเชื้ออยู่ ตัวอ่อนจะพัฒนาในตัวยุง จากนั้น สุนัขหรือแมวอื่นที่ถูกยุงตัวนั้นกัดก็จะได้รับถ่ายทอดพยาธิตัวแก่เข้าไปทางเลือด สุนัขและแมวที่ติดเชื้อพยาธิหนอนหัวใจจะมีอาการซึม เหนื่อยง่าย หายใจหอบ ร่างกายอ่อนเพลีย ไอแห้งๆ บางตัวจะไอมีเลือดออกมาด้วย  ในระยะต่อมาจะบวมน้ำ  ท้องมานและเสียชีวิตในที่สุด  ที่สำคัญ พยาธิหนอนหัวใจสุนัขมีโอกาสถ่ายทอดสู่คนที่ใกล้ชิดกับสุนัขหรือแมวได้ โดยติดต่อทางเลือดผ่านหมัด เห็บ หรือยุง  

       ในการตรวจวินิจฉัยเพื่อชันสูตรโรคพยาธิหนอนหัวใจสุนัขนั้น  โดยทั่วไปใช้วิธีมาตรฐาน ได้แก่ การย้อมสีและตรวจโดยใช้ Ag-Ab  ส่วนการตรวจแบบ PCR based methods แม้มีความแม่นยำและสามารถตรวจหาเชื้อที่มีปริมาณน้อยได้ แต่เครื่องมือมีราคาแพงและต้องการผู้เชี่ยวชาญที่มีทักษะเฉพาะ  

       เทคโนโลยี “DNA sensor” ได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิหนอนหัวใจในสุนัขและแมว ได้ง่าย แต่มีความแม่นยำ ความไว (sensitivity)  ความจำเพาะ(specificity) สูง  ทราบผลได้อย่างรวดเร็ว ในราคาไม่แพง   อาศัยหลักการจับกันระหว่างกรดนิวคลีอิกที่เป็นส่วนประกอบของ DNA target และ DNA probe หรือที่เรียกว่า DNA-DNA   นับเป็นเทคโนโลยีการตรวจวินิจฉัยโรคที่มีความสำคัญและเป็นประโยชน์ต่อวงการเลี้ยงสุนัขและแมว โดยนอกจากใช้ตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิหนอนหัวใจสุนัขแล้ว ยังสามารถใช้ตรวจเชื้อ  “Rickettsia” จากเห็บ เหา หมัด โลน หรือไรที่อยู่ในสุนัขหรือแมว และเป็นสาเหตุของโรคโรคไข้ไทฟัส (ไข้รากสาดใหญ่) ในคนได้อีกด้วย  ทั้งนี้ ทั้งพยาธิหนอนหัวใจสุนัขและ Rickettsia ถือได้ว่าเป็นปัญหาสำคัญที่กำลังเกิดขึ้นทั่วโลก

      วิธีใช้

1. เตรียมดีเอ็นเอจากตัวอย่าง (ใช้เวลา 2-3 นาที)
2. เพิ่มขยายจำนวนดีเอ็นเอและการจับคู่ (ใช้เวลา 30-40 นาที)
3. อ่านผลแถบสีที่ปรากฏบน LFD strip test  (ใช้เวลา1-2 นาที)

• ชุดตรวจอย่างง่าย สะดวก ทราบผลเร็วภายใน 1 ชั่วโมง สามารถนำไปใช้ตรวจภาคสนาม (point-of-care) ได้
• มีความจำเพาะ (specificity)  100 % 
• มีความแม่นยำสูงสามารถตรวจพบได้ในระดับปริมาณต่ำสุด (limit of detection) ที่ปริมาณดีเอ็นเอระดับพิโคกรัม (picogram, 10-12) ถึง เฟมโตกรัม (femtogram, 10-15)
• ผลงานได้รับรางวัลจากการประกวดทั้งเวทีระดับประเทศและนานาชาติ อาทิ  รางวัลเหรียญทอง Seoul International Invention Fair (SIIF) ปี 2555 ณ กรุงโซล เกาหลีไต้, เหรียญเงิน International Exhibition of Inventions of Geneva ณ กรุงเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส ปี 2556 ฯลฯ

• หน่วยงานสังกัดกระทรวงสาธารณสุข
• ศูนย์/ห้องปฏิบัติการพยาธิวิทยา